පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් තෝරාගන්න අලුත් ක්‍රමයක්!
- ප්‍රවීණ මූල්‍ය විශ්ලේෂක, රවී අබේසූරිය
ශ්‍රී ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් ලෙස මහජනතාව විසින් තෝරා පත්කර ගනු ලබන දේශපාලන පක්ෂ විසින් නම් කරනු ලබන දේශපාලනඥයන්ගේ යෝග්‍යතාවය නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා දැනට පවතින ක්‍රමය ප්‍රමාණවත් නොවීම කනගාටුවට කරුණකි. පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට අපේක්ෂකයන් නම් කිරීම සම්බන්ධයෙන් 89 සිට 91 දක්වා වගන්ති යටතේ අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ දක්වා ඇති සුදුසුකම් 21 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයත් සමඟ කඩිනමින් සංශෝධනය විය යුතුයි.
එබැවින් පාර්ලිමේන්තුවට පත්වීමට අදහස් කරන අපේක්ෂකයන් පරීක්ෂා කිරීම සඳහා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් බල ලත් ස්වාධීන තේරීම් කමිටුවක් ස්ථාපිත කර ඇති මැතිවරණ ප්‍රතිසංස්කරණ හඳුන්වාදීම ශ්‍රී ලංකාවට අත්‍යවශ්‍ය වේ. එවැනි ස්වාධීන තේරීම් කමිටුවක් ව්‍යවස්ථාවෙන් පිළිබිඹු විය යුතු පිළිගත් ක්‍රමයකට අනුව පත් කරන ලද පුද්ගලයන් 9 දෙනෙකුට නොවැඩි විය යුතු අතර, සියලු දේශපාලන පක්ෂවලට පිළිගත හැකි ඉහළ වෘත්තීය මට්ටමක්, අවංකභාවයක් සහ සමාජයේ පිරිසිදු කීර්තියක් ඇති පුද්ගලයන් විය යුතුය.
මෙම කමිටුව විසින් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ට අදාළ වන අවම ප්‍රමිතීන් සපුරාලීම සහතික කිරීම සඳහා සියලුම දේශපාලන පක්ෂ විසින් නම් කරන ලද අපේක්ෂකයින් සමාලෝචනය කිරීම, සම්මුඛ සාකච්ඡා කිරීම සහ පරීක්ෂා කිරීම සිදුකළ යුතුය. මෙම ක්‍රියාවලියේදී, එවැනි සියලුම අපේක්ෂකයින් සුදුසු සහ නිසි පරීක්ෂණයක් කිරීමට එම කමිටුවට දිවුරුම් ප්‍රකාශයක් සැපයීම යෝග්‍ය ක්‍රමයයි.
තවද, එවැනි අපේක්ෂකයන්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාර සඳහා අරමුදල් සම්පාදනය කළ යුත්තේ ඔවුන්ගේ දේශපාලන පක්ෂය විසින් විනිවිද පෙනෙන යාන්ත්‍රණයක් හරහා මිස අපේක්ෂකයන් විසින්ම නොවේ.
නම් කරන ලද අපේක්ෂකයකුට අවශ්‍ය අවම ප්‍රමිතීන්ට අනුව එවැනි පුද්ගලයන් (i) වයස අවුරුදු 65 නොඉක්මවන, (ii) කීර්තිමත් රාජ්‍ය සේවයක් කර ඇති (iii) රටට ගෞරවයක් ගෙන දුන් (iv) කලාව, ව්‍යාපාර, ප්‍රජා සේවා, සංස්කෘතිය, කර්මාන්ත, කම්කරු ව්‍යාපාරය, වෘත්තීන්, විද්‍යා, ක්‍රීඩා, යනාදී ක්ෂේත්‍රවල විශිෂ්ටයන් වූ අය සහ ස්වාධීනත්වයක් පිළිබිඹු කරන අය බවට සහතික විය යුතුය.
අවම ප්‍රමිතීන්:
වගකීම්: තේරී පත් වූ පසු, මන්ත්‍රීවරුන් තම ඡන්දදායකයන්ට සම්පුර්ණයෙන්ම වගකිව යුතු අතර එම කාර්යභාරය පමණක් සේවය කළ යුතු අතර උනන්දුව අතර ගැටුම් වලින් තොර වීමට අනෙකුත් සියලු උත්සාහයන් නතර කළ යුතුය.
නිපුණතාවය: දේශපාලකයන් තම කාර්ය භාරය සාර්ථකව ඉටු කිරීම සඳහා තම ඡන්ද දායකයන්ට උසස් ප්‍රමිතියේ සේවාවක් සැපයීම සහතික කිරීම සඳහා සුදුසු මට්ටමේ දැනුම, කුසලතා සහ හැකියාවන් සමඟ ක්‍රියා කළ යුතුය.
අවංකභාවය: දේශපාලකයින් කිසි දිනක කිසිදු මැතිවරණයකදී මහජනයාට දැන දැනම අසත්‍ය දේ ප්‍රකාශ නොකළ යුතුය.
කීර්තිය: දේශපාලනඥයාට පිරිසිදු අපරාධ වාර්තාවක් තිබේද සහ ඔවුන් පාර්ලිමේන්තුවේ සිටින කාලය තුළ අල්ලස් හා දූෂණයට තුඩු දිය හැකි අක්‍රමිකතා පිළිබඳ ඉතිහාසයක් නොමැති විය යුතුය. අපේක්ෂකයා විසින් නාමයෝජනා පත්‍ර ඉදිරිපත් කිරීමත් සමඟම ඔහුගේ/ඇයගේ වත්කම් ප්‍රකාශ කිරීම මෙන්ම පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත් වූ පසු වාර්ෂික පදනමින් ප්‍රකාශ කිරීම අවශ්‍ය වේ.
බලාත්මක කිරීමේ ක්‍රියාවලිය
ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් මන්ත්‍රීවරයෙකුට අවශ්‍ය අවම ප්‍රමිතීන් දැඩි ලෙස අනුකූලව පවත්වාගෙන යාම සහ අධීක්ෂණය කිරීම සඳහා පාර්ලිමේන්තු විනය මණ්ඩලයක් (Parliamentary Disciplinary Council, PDC) පිහිටුවීමට විධිවිධාන සැලසිය යුතුය. එම ප්‍රමිතීන් පිළිපැදීමට අපොහොසත් වුවහොත් එම මන්ත්‍රීවරුන්ට පාර්ලිමේන්තුවේ රැඳී සිටීමට ඇති අයිතිය පිළිබඳ තින්දුව එම විනය සභාව විසින් සිදු කරනු ලබන විනය පරීක්ෂණයකින් පසුව ගත යුතුය. මෙම විනය මණ්ඩලය කලා, විද්‍යාව, ව්‍යාපාර, නීතිය, ගිණුම්කරණය, සමාජ සේවය හෝ කම්කරු ව්‍යාපාර වැනි ක්ෂේත්‍රවල විශිෂ්ට රාජ්‍ය සේවයක් පිළිබඳ වාර්තාවක් ඇති ස්වාධීන සහ අපක්ෂපාතී සාමාජිකයන්ගෙන් (මන්ත්‍රීවරුන් නොවන) සමන්විත විය යුතුය. සාමාජිකයන් පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන සියලුම දේශපාලන පක්ෂවල නිර්දේශ මත කථානායකවරයා විසින් පත්කළ යුතුය.
පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයා විසින් සිදුකරන ලදැයි කියන යට කී ප්‍රමිතීන් උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් විනය ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම සඳහා PDC වෙත වගකීම පැවරිය යුතුය. PDC හි විනය ක්‍රියාපටිපාටි පැවැත්වීම සහ විනය පරීක්ෂණ කිරීම සහ මන්ත්‍රීවරුන් තනතුරෙන් ඉවත් කිරීමට නිර්දේශ කිරීම සහ ක්‍රියා පටිපාටියේ නීති වෙනස් කිරීම සඳහා බලය තිබිය යුතුය.
ඉහත සඳහන් කර ඇත්තේ මැතිවරණ ප්‍රතිසංස්කරණ සිදුකිරීම සඳහා වන ව්‍යවස්ථා සැකසීමේ ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ වූවන්ට මන්ත්‍රීවරුන්ගේ ගුණාත්මකභාවය සහ කාර්යක්ෂමතාව පිළිබඳ පුරවැසියන්ගේ විශ්වාසය ගොඩනඟා ගැනීමට හැකි වන පසුබිමට අදාළ තොරතුරුය. වසර 74කට පෙර අප නිදහස ලබා ගත් වහාම මෙම තත්වයක් පැවතිය යුතුව තිබිණි. ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපේ නායකයන්ට දැක්මක් සහ ධෛර්යයක් තිබුණා නම් අද ශ්‍රී ලංකාව දියුණු රටක් බවට පත්විය හැකිව තිබුණි. ඔවුන්ගේ අසාර්ථකත්වය හේතුවෙන් ආර්ථික කළමනාකරණයේ සහ දූෂණයේ පහළ කෙළවරේ තුන්වැනි ලෝකයේ රටක් බවට අප පත් වී තිබේ.
ශ්‍රී ලංකාව අද මුහුණ දී සිටින ව්‍යාකූල තත්ත්වයෙන් ගොඩගැනීමට හැකි ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය කර ක්‍රියාත්මක කිරීමට අවම වශයෙන් දැන්වත් එක්වීම මාතෘභූමිය නඟා සිටුවීමට කැප වූ සියලු පාර්ශ්වයන්ගේ වගකීමකි. පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් පුරවැසියන්ගේ අවශ්‍යතා නියෝජනය කරන බව සහතික කිරීම සඳහා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය, ශක්තිමත් වගවීම, වැඩි විවෘතභාවය සහ විනිවිදභාවය යන මූලික අවශ්‍යතා ඇතුළත් කිරීමට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ අපේක්ෂිත සංශෝධනය අපේක්ෂා කරයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව වෙනස් කිරීමෙන්, ශ්‍රී ලංකාව ඉක්මනින්ම ලෝකයේ ආදර්ශවත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක් බවට පත් කරන නව දේශපාලන ක්‍රමයක් සාක්ෂාත් කර ගැනීමට හැකි වේ.
(රචකයා ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ CFA ආයතනයේ විනය සමාලෝචන කවුන්සිලයේ සාමාජිකයකු වන අතර CFA සංගමයේ ශ්‍රී ලංකා හි උපදේශක සභාපති සහ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩල අධ්‍යක්ෂක වන අතර ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ චර්යාධර්ම සංග්‍රහ සමාලෝචන කමිටුවේ (CoCRC) සාමාජිකයෙක් ලෙස ක්‍රියා කළේය. 2020-2021. විද්‍යුත් තැපෑල abeysuriya@hotmail.com හරහා සම්බන්ධ විය හැක.)
