සයිබර් අපරාධවල අලු‍ත්ම මධ්‍යස්ථානය ශ්‍රී ලංකාවද?
“රුපියල් 50,000 ක ණය මුදලක් ක්ෂණිකව ලබා ගැනීමට මෙම ලින්ක් එක ක්ලික් කරන්න” මෙවැනි පණිවුඩයක් හරහා සයිබර් මූල්‍ය අපරාධයක ගොදුරක් බවට පත්වූ පිරිස් ගැන අපට අසන්නට දකින්නට ලැබෙන පුවත් දිනෙන් දින ඉහළ යමින් තිබේ.
අන්තර්ජාල බැංකු සේවාවන් භාවිත කිරීමට ජනතාව පෙළඹීමත් සමඟ ඒ හරහා සිදුවන වංචා පිළිබඳ වාර්තාවීම් ද දිනෙන් දින ඉහළ යමින් තිබේ.
මෙරට තුළ සිට මෙන්ම විදේශ රටවල සිටත් ක්‍රියාත්මක මෙම වංචාවන් ගැන කෙතරම් දැනුවත් කිරීම් කළත් ඊට හසුවන පිරිස් ද දිනෙන් දින ඉහළ යන බව වාර්තා වෙයි.
300 කට අධික විදේශිකයන් පිරිසක් අත්අඩංගුවට
සයිබර් අවකාශයේ ඔස්සේ සිදු කරන මූල්‍ය අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වැඩි වශයෙන් අවධානයට යොමුවීමට පටන් ගැනුණේ පසුගිය සති කිහිපයේදී මෙරටින් චීන ජාතිකයන් ඇතුළු විදේශිකයන් රැසක් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් අත්අඩංගුවට ගැනීමත් සමඟය.
මෙම වසරේ ජූලි මාසයේ සිට ගත් කල මෙරටින් අන්තර්ජාලය ඔස්සේ මූල්‍ය වංචා කරන බවට සැකපිට විදෙස් ජාතිකයන් අත්අඩංගුවට ගැනීමේ ශීඝ්‍ර වර්ධනයක් පෙන්නුම් කළ කාලසීමාවක් විය.
පුත්තලම, මහනුවර ඇතුළු ප්‍රදේශ කිහිපයක හෝටල් සහ ලැඟු‍ම්හල්වල නවාතැන් ගෙන සිටි විදේශිකයන් කණ්ඩායම් වශයෙන් සංවිධාන වී සයිබර් මූල්‍ය අපරාධ මෙහෙයවමින් සිටියදී පොලිසිය විසින් අත්අඩංගුවට ගැනිණි.
පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක නියෝජ්‍ය පොලිස්පති නිහාල් තල්දූවගෙන් බීබීසී සිංහල සේවය කළ විමසීමකදී ඔහු පැවසුවේ චීන ජාතිකයන් ඇතුළු විවිධ රටවල සිට මෙරටට පැමිණි පුද්ගලයන් 300 කට අධික පිරිසක් මේ වන විට පොලිසිය විසින් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබ ඇති බවය. එලෙස අත්අඩංගුවට ගත් පිරිස සම්බන්ධයෙන් වැඩිදුර විමර්ශන අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් ක්‍රියාත්මක කර තිබෙන බවද ඔහු පැවසුවේය.
මේ අතර, විශාල මුදලකට නිවෙස් හෝ ගොඩනැගිලි කුලී පදනමට ගෙන ඇත්නම් ඒ ගැන අවධානයෙන් පසුවන ලෙසත්, සැක කටයුතු යම් දෙයක් සිදුවන්නේ නම් ඒ ගැන දැනුම් දෙන ලෙසත් මහජනතාවගෙන් පොලිසිය ඉල්ලා සිටී.
වැඩි වශයෙන්ම හසුවෙලා ඉන්නේ
මැදි වයසේ පුද්ගලයන්
අන්තර්ජාල වංචා සම්බන්ධයෙන් ඉකුත් සැප්තැම්බර් මාසයේදී පමණක් පැමිණිලි 232 ක් වාර්තා වී තිබෙන බව බීබීසී සිංහල කළ විමසීමකදී ශ්‍රී ලංකා පරිගණක හදිසි ප්‍රතිචාර සංසදය තහවුරු කරන ලදී. එහි ජ්‍යෙෂ්ඨ තොරතුරු ආරක්ෂක ඉංජිනේරු චරුක දමුණුපොල බීබීසී සිංහල වෙත පැවසුවේ, වසරේ පළමු මාස 9 තුළ දී පමණක් එවැනි වංචාවන් සම්බන්ධයෙන් පැමිණිලි 1,100 කට අධික ගණනක් ලැබී ඇති බවය.
“සමස්තයක් විදිහට මෑත කාලයේදී ඔන්ලයින් ඔස්සේ සිදුවන වංචාවල වර්ධනයක් පෙන්නුම් කරනවා. විශේෂයෙන් බැංකු ගනුදෙනුවලදී ලබා දෙන OTP හෙවත් එක් වරක් පමණක් භාවිත කළ හැකි මුරපද වගේම පෞද්ගලික බැංකු දත්ත සොරා ගැනීම් වගේ සිදුවීම් ගැන තොරතුරු වාර්තා වෙනවා.
බැංකුවල නම් භාවිත කරමින් නිර්මාණය කරලා තියෙන ව්‍යාජ වෙබ් අඩවි හරහා පුද්ගලයන්ගේ බැංකු තොරතුරු, ක්‍රෙඩිට් කාඩ් තොරතුරු සහ OTP දත්ත සොරා ගැනීම් ගැන තොරතුරු වාර්තා වීම් සිදුවෙලා තියෙනවා.
ගොඩක් වෙලාවට මේ වගේ වංචාවන්ට හසුවෙලා තියෙන්නේ වයස අවුරුදු 40-65 වගේ වයස් කාණ්ඩයේ පසුවන අයයි. තරුණ අයත් මේ වගේ වංචාවන්ට හසුවෙලා කියලා වාර්තා වුණු අවස්ථා තිබුණා.” ජ්‍යෙෂ්ඨ තොරතුරු ආරක්ෂක ඉංජිනේරු චරුක දමුණුපොල පැවසුවේය.
මේ වැරැද්ද නම් කරන්න එපා
යම් පුද්ගලයකු අන්තර්ජාල බැංකුකරණයේ යෙදෙන විට තමන්ට අදාළ බැංකුව මගින් ලබා දී තිබෙන ජංගම දුරකතන යෙදවුම (ඇප්) පමණක් භාවිත කිරීමට පෙළඹෙන ලෙස ශ්‍රී ලංකා පරිගණක හදිසි ප්‍රතිචාර සංසදයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ තොරතුරු ආරක්ෂක ඉංජිනේරු චරුක දමුණුපොල පැවසුවේය.
බොහෝ දෙනා OTP කේතය නිකම් අංක කිහිපයක් යැයි සිතන තත්ත්වයකට පත්ව ඇති බවත් එය ඉතා වැදගත් බවත් ඔහු පැවසුවේය.
“බැංකුකරණයේ යෙදෙනවා නම් බැංකුවෙන් ලබා දීලා තියෙන ඇප් එකම යොදා ගන්න කියලයි අපි දැනුවත් කරන්නේ. සාමාන්‍ය වෙබ් අඩවියකට ගිහින් ඒ දේ කරනවාට වඩා ආරක්ෂිතයි බැංකු විසින්ම ලබා දීලා තියෙන ඇප් එක භාවිත කරන එක.
අනිත් දේ තමයි ගනුදෙනුකරුවකුට කෙටි පණිවිඩයක් හෝ වෙනත් පණිවිඩයක් එනවා බැංකුවලින් එවන නිවේදනයන්ට සමාන විදිහට. ඒකෙ සඳහන් වෙලා තියෙනවා ඔබේ බැංකු ගිණුමට යම් අනවසර ඇතුළු වීමක් වෙලා තියෙනවා කියලා. ඒක වළක්වා ගන්න පහත ලින්ක් එක ක්ලික් කරන්න කියලා. කරුණාකරලා ඒ දේ කරන්න එපා. ගොඩක් වෙලාවට එහෙම එන පණිවිඩ ඔස්සේ තමයි මේ ව්‍යාජ වෙබ් අඩවියේ ලින්ක් එක ඇතුළත් වෙලා තියෙන්නේ.
අපිට මෑතකදී දකින්න ලැබුණු දෙයක් තමයි ෆෙස්බුක් වගේ සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ පුංචි වෙනසක් කරලා තියෙන බැංකුවල ලාංඡන යොදාගෙන දැන්වීම් පළ කරලා තියෙනවා විවිධ තෑගි දෙනවා කියලා. මේ වගේ දේවල් දැක්කම තරුණ වැඩිහිටි කියලා වෙනසක් නැහැ. හැමෝම තමන්ගේ බැංකු තොරතුරු ඇතුළත් කරලා ලින්ක් එක ක්ලික් කරනවා. ඒත් පස්සේ තමයි තේරුම් ගන්නේ තමන් රැවටිලා කියලා. ඒ නිසා හැමෝම හොඳට අවධානය යොමු කරන්න මේ වගේ දේවල් ගැන.” ඔහු පැවසීය.
අවධානයක් නැතිකම ප්‍රධාන හේතුවයි
ඔන්ලයින් මූල්‍ය වංචාවන් ගැන කෙතරම් දැනුවත් කිරීම් කළ ද ජනතාව ඒ පිළිබඳව නිසි පරිදි අවබෝධ නොකර ගැනීම හේතුවෙන් එවැනි වංචාවන්ට ලක්වන බව සයිබර් ආරක්ෂණ විශේෂඥ අසේල වෛද්‍යාලංකාර පැවසුවේය.
බීබීසී සිංහල වෙත අදහස් දක්වමින් ඔහු පැවසුවේ, යම්කිසි සිදුවීමක් වූ විට පමණක් ඒ පිළිබඳව දැනුවත් කිරීමෙන් ප්‍රයෝජනයක් නොමැති බවය.
“අපේ රටේ ගොඩක් දෙනෙක් මේකට ගොදුරු වෙන්න මූලික හේතුව වෙලා තියෙන්නේ ඒ ගැන තියෙන නොදැනුවත් වීම වගේම අවධානයක් යොමු නොකිරීම නිසයි.
ගොඩක් මූල්‍ය ආයතන සහ බැංකු යම් සිදුවීමක් වුණාම තමයි ඒ ගැන දැනුවත් කිරීම් කරන්නේ. හැබැයි පුරුද්දක් විදිහට දැනුවත් කිරීම් සිදු කරන්නේ නැහැ. ඒ නිසා ඔන්ලයින් වංචාවන් සම්බන්ධයෙන් දිනපතාම මහජනතාව දැනුවත් කිරීම් අඛණ්ඩව සිදු කළ යුතුයි. එහෙම නොවුණාම මේ වගේ වංචාවන්ට ජනතාව හසුවෙන එක සාමාන්‍ය දෙයක් වෙනවා.
විශේෂයෙන්ම දැන් මේ සිදුවන ඔන්ලයින් වංචාවන් දේශීයකරණය වෙමින් තියෙනවා කියලා පේනවා. ඉස්සර ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් තමයි මේ සයිබර් වංචාවන් සිදුවුණේ. නමුත් දැන් දේශීය බැංකුවල ලාංඡනවලට සමාන විදිහේ ලාංඡන, ව්‍යාජ වෙබ් අඩවි වගේම දැන්වීම් යොදාගෙන මේ දේවල් කරනවා. ඉතින් ජනතාව රැවටෙනවා. තමන් ගනුදෙනු කරනවා වගේම සමාජ මාධ්‍ය පරිහරණය කරද්දී ඒ ගැන අවධානයෙන් ඉන්න.” ඔහු පැවසුවේය.
ගොඩක් බැංකුවල සමාජ ජාල ගිණුම්
වෙරිෆයිඩ් නැහැ
මෙරට මූල්‍යකරණයේ නියුතු බැංකු ඇතුළු මූල්‍ය සමාගම්වලට අයත් බහුතරයක් සමාජ මාධ්‍ය ගිණුම් නිල වශයෙන් සත්‍යාපනය කර නොමැති බවද සයිබර් ආරක්ෂණ විශේෂඥ අසේල වෛද්‍යාලංකාර පෙන්වා දුන්නේය. ඔන්ලයින් මූල්‍ය වංචාකරුවන්ට එය අමතර වාසියක් වී ඇති බව ඔහු පවසයි.
“ලංකාවේ ගොඩක් බැංකුවල නිල ෆෙස්බුක් ගිණුම් වෙරිෆයිඩ් නැහැ. එතකොට වංචා කරන කණ්ඩායම්වලට ඒ වගේ පේජ් එකක් හදාගෙන ජනතාව රවට්ටන එක ලේසියි. මෙතැන තවත් ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. ඒ තමයි බැංකුවකින් හෝ මූල්‍ය සමාගමක් ඇත්තටම නිවේදනයක් නිකුත් කළත් පාරිභෝගිකයාට හඳුනා ගන්න අමාරුයි මේ ඇත්ත බැංකුවෙන් එන පණිවිඩයක් ද නැත්නම් ව්‍යාජ එකක්ද කියලා.”
ඔන්ලයින් වංචා ගැන චීනයේ අවධානය
ඉකුත් කාලසීමාවේදී අන්තර්ජාල මූල්‍ය වංචාවන් සම්බන්ධයෙන් මෙරටදී චීන ජාතිකයන් විශාල පිරිසක් පොලිසිය මගින් අත්අඩංගුවට ගැනීම සම්බන්ධයෙන් සිය අවධානය යොමුවී ඇති බව ශ්‍රී ලංකාවේ පිහිටි චීන තානාපති කාර්යාලය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පවසයි.
ශ්‍රී ලංකාව කරනු ලබන විමර්ශන සඳහා චීනයේ පූර්ණ සහයෝගය ද ලබා දෙන බව එම නිවේදනයේ වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ. මෙම සිදුවීම් හේතුවෙන් චීනයේ ප්‍රතිරූපයට සහ දෙරට අතර සාම්ප්‍රදායික මිතුදමට බරපතළ හානියක් සිදු කරන බවද එම නිවේදනයේ සඳහන් කර ඇත.
චීනයේ මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යංශය සැප්තැම්බර් මාසයේදී ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය සමඟ ඒකාබද්ධව විශේෂ මෙහෙයුමක් කිරීම සඳහා ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායමක් ද ශ්‍රී ලංකාවට එවා ඇතැයි එම නිවේදනයේ සඳහන් කර තිබේ.
BBC
