කොවිඩ් මැද්දේ අමතක ඩෙංගු

මේ දිනවල හැමෝගෙම අවධානය යොමුව ඇත්තේ කොවිඩ්-19 කොරෝනා රෝගය වෙතටයි. ඒ අතර රටපුරා පැතිර යන වැස්සත් සමඟ මාරාන්තික ඩෙංගු නැවත පැතිර යාමේ අවදානම ඉහළ ගිහින් තිබෙනවා. නමුත් කොවිඩ් 19 හේතුවෙන් සිදුවන නිරෝධායනයට ඇති අනිසි බිය නිසා බොහෝ අය ලෙඩ හංඟාගෙන ඉන්න කාලයක් මේ. කොවිඩ් 19 සමග පටලවාගෙන ඩෙංගු සඳහා ප්‍රතිකාර නොගත්තොත් වෙන්නේ හරිම අකරතැබ්බයක්. 2020 වසරේ මේ වනවිට ඩෙංගු බවට සැක කෙරෙන රෝගීන් 18,977ක් දිවයින මුළුල්ලෙන්ම වසංගත රෝග විද්‍යා ඒකකයට වාර්තා වී තිබෙනවා.

සංඛ්‍යා ලේඛනවලට අනුව ජනවාරි 11,595ක්, පෙබරවාරි 5316ක්, මාර්තු 1557ක්, අප්‍රේල් 413ක් සහ මැයි මාසේ 96ක් හැටියට පෙන්වනවා. මෑතකාලීනව රෝගය අඩුවෙලා වගේ පෙණුනත් ඇත්ත තත්ත්වය ඒක නෙමෙයි. රෝහල්වලට යොමුවීමේ අඩුවීම නිසයි වාර්තාවීම අඩුවෙලා ඇත්තේ. මේ නිසා ඩෙංගු රෝග ලක්ෂණ ගැන නැවත අපේ ‘දේශය’ පාඨකයන්ට මතක් කර දෙන්නට අපි හිතුවා. නිවසේ සිට පාවිච්චි වීමට පෙර ඩෙංගු නිවැරදි ලෙස හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත්. එය කළ හැක්කේ සුදුසුකම් ලද වෛද්‍යවරයෙකුටයි. ඒ නිසා පහත රෝග ලක්ෂණ ඇතිනම් වහාම වෛද්‍යවරයකු හමුවන්න.

ඩෙංගු උණ රෝග ලක්ෂණ:

• තද උණ • වමනය/ඔක්කාරය • හිසරදය • ඇඟපත වේදනාව • ඇස් යට වේදනාව • මුහුණ හා උඩුකය ප්‍රදේශය රත් පැහැයක් ගැනීම (පැහැපත් සමක් ඇති අය තුළ පහසුවෙන් දැකිය හැකිය)

• සම යට කුඩා ලේ (රතු) පැල්ලම් මතුවීම හා සුළු වශයෙන් සිදුවන ලේ ගැලීමේ තත්ත්වයන්
දින දෙකකට වඩා උණ පවතී නම් සුදුසුකම් ලත් වෛද්‍යවරයකුගෙන් උපදෙස් ලබාගන්න.

අවදානම් රෝග ලක්ෂණ:

පහත සඳහන් රෝග ලක්ෂණ ඇති වුවහොත් ඉක්මනින් ප්‍රතිකාර සඳහා යොමුවීම වැදගත්ය. (3 වැනි දිනයේ හෝ ඊට පසුව වැඩි වශයෙන් දැකිය හැකි වේ)
• උණ බැස ගියද රෝගියාගේ රෝග ලක්ෂණවල වැඩිවීමක් පෙන්නුම් කිරීම.

• ආහාර හා දියර ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම.

• උදරයේ ඇතිවන තද වේදනාව.

• අප්‍රාණිකභාවය / නොසන්සුන් බව / නොරැස්සනභාවය / අධික නිදිමත බව.

• පැය හයක් තුළ හෝ ඊට වැඩි කාලයක් තුළ මුත්‍රා අඩුවෙන් පිටවීම / මුත්‍ර පිට නොවීම

• රුධිරය වහනය වීමේ තත්ත්වයන් (නහයෙන්, වීදුරැ මසෙන්, සමෙන්, යෝනි මාර්ගයෙන්) කළු, දුඹුරු පැහැයෙන් වමනය, මලපහ පිටවීම.
ඩෙංගු උණ රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම්...

• වෙහෙසකර කටයුතුවලින් වැළකී විවේක ගන්න. දරුවන් පාසල් යැවීමෙන් වැළකී සිටින්න.

• උණ පවතින කාලයේ හැකිතාක් දුරට මදුරු දැලක් යට විවේකීව සිටින්න.

• නියමිත මාත්‍රාවට හා නියමිත කාල පරාසයන් තුළ පමණක් පැරසිටමෝල් ඖෂධය ලබාදෙන්න.

• උණ හෝ වේදනා සමනය කිරීමට ඇස්ප්‍රින්, ස්ටිරොයිඩ් හෝ වෙනත් වේදනානාශක ඖෂධ කිසිම ආකාරයකින් (සපොසිටරි ආකාරයෙන් හෝ) ලබාදීමෙන් වළකින්න.

• දියර වර්ග පානය කරන්න. මේ සඳහා කැඳ, සුප්, ජීවනී, කිරි, පළතුරු යුෂ වඩාත් යෝග්‍ය වේ.

• පහසුවෙන් දිරවිය හැකි සැහැල්ලු ආහාර ගන්න. රතු, දුඹුුර, කළු පැහැති ආහාර ගැනීමෙන් වැළකී සිටින්න.

ඩෙංගු උණ රෝගය සඳහා සුදුසු යැයි ප්‍රචාරය වන අත් බෙහෙත් හා ව්‍යාජ ඖෂධයන් භාවිතා කිරීමෙන් වළකින්න.

- සෞඛ්‍ය/උපදේශන