නෙළුවේ දූලි ඇල්ල පහළ - මැද - ඉහළ ඉඳන් බලන්න පුළුවන්
ගමන් මාර්ගය - කොළඹ හොරණ මතුගම පැලවත්ත හරහා නෙළුවට පැමිණ ආමි පාලම ළඟින් කොස්මුල්ල පාරට හැරී කිලෝමීටර් 7ක් කොස්මුල්ලට ගිය විට මෙම දූලි ඇල්ල නැරඹීමට පුළුවන්.
දූලි ඇල්ල තට්ටු තුනකින් කඩාහැලෙන මේ අපූරු ඇල්ලක්. දියඇල්ල පහළට වැටෙද්දී දූවිලි වැනි හීන් මීදුමක් නිර්මාණය වෙනවා. ඒක හරි අපූරු දර්ශනයක්. දූලි ඇල්ල කියා නම වැටෙන්නත් ඒක තමා හේතුව. සාමාන්‍ය තට්ටු තුනකින් කඩා හැලෙන දියඇලි කියන්නේ ස්වභාවධර්මයේ විරල නිර්මාණයක් ඒ නිසා මේ ස්ථානය බොහොම සුවිශේෂියි.
වසරේ දින 365ක් ඇතුළත ජලය හොඳින් ඇති මේ ඇල්ල ජූලි මාසයේ වැඩි ජල ප්‍රමාණයක් සමඟ කඩා හැලෙනවා. දූවිලි අල්ලේ තව විශේෂත්වය මේ දියඇල්ලේ පහළ, මැද, ඉහළ සිට මේ එහි අපූරත්වය නැරඹීමට අවස්ථාව ලැබී තිබීම. ඇල්ලේ මැද කොටසට ගියාම තමා සුන්දරම දසුන අපේ නෙත ගැටෙන්නේ. ඉහළින් එක ඇල්ලක් කඩා හැලෙනවා. පහළින් තවත් ඇල්ල කඩා වැටෙනවා. ඒක තමා එහි විෂ්මිත අපූර්වත්වයට හේතුව.
මේ දූවිලි ඇල්ල පිහිටලා තියෙන්නේ සිංහරාජය මායිමේ. ඒ නිසාම මේ අවට ජෛව විවිධත්වය අතින් ඉහළ අගයක් ගන්නවා. ඇල්ල අවට තියෙන වනාන්තරයේ තෙත් කලාපීය වනාන්තර පද්ධතියක් පවතිනවා. ඇල්ලේ ඉහළට නැඟ ඈතට ඇවිදීමෙන් සිංහරාජයට ඇතුළු වී රත්නපුරයට පවා යාමට හැකි බව කියැවෙනවා. මේ ඇල්ල ඉහළ ප්‍රදේශයේත් බලන්න තියෙන දේ එමටයි. දෙබෑ ගල්ලෙන, අලියා පිටගාන ගල, සිද්දරා ගල්ලෙන මේ ප්‍රදේශයේ තියෙනවා. ඊට අමතරව මේ ඇල්ල ඉහළ පෙදෙසේ ආරණ්‍ය සේනාසනයක් ද ඇති බවත් කියැවෙනවා.
ඒ අනුව සිංහරාජයේ ජෛව විවිධත්වය බලන අතරේ දූලි ඇල්ලේ සුන්දරත්වයෙන් දැක බලා ගැනීමට ඔබටත් මෙහි එන්න පුළුවන්. නෙළුව ලංකාගම මාර්ගයේ කොස්මුල්ලට එන්න අප ආරාධනා ඇල්ලට යන අපහසු නෑ. මේ ඇල්ල කොස්මුල්ල ඇල්ල, දූවිලි ඇල්ල, දූලි ඇල්ල විදිහට ජනප්‍රියයි. මෙය ගතේ සිතේ දෙකේම විඩාව නිවන තැනක්. සිංහරාජ පාරේ පොලීසිය අසල ඇති කොස්මුල්ල පාරේ ගිය විටද මෙම ඇල්ල හමුවෙනවා. ඒ යන මඟේ කොස්මුල්ල සිංහලෙන ආරණ්‍යය ද දැක බලාගන්න පුළුවන්. ඒ විතරක් නෙමෙයි කාෂ්ඨිය ශාක ප්‍රභේද 340ක් හා ආවේණික ශාක ප්‍රභේද 142ක් සහිත සිංහරාජයේ පහසද ඔබට විඳගන්න මේ දියඇල්ල නැරඹීමේදී අවස්ථාව ලැබෙනවා. සෙනසුරාදා ඉරිදා දිනවල නම දියඇල්ල බැලීමට එන පිරිස ටිකක් වැඩියි.
අවට සුන්දරත්වයත් රස විඳිමින් මේ දියඇල්ලද නරඹා ඡායාරූප හැර අන් කිසිවක් නොගෙන, පා සලකුණු හැර අන් කිසිවක් නොතබා ආපසු පැමිණෙන ලෙස අපි ඔබෙන් ඉල්ලනවා.