ලන්ඩන් පාලම බිඳ වැටුණු වගයි
සියලු සත්වයෝ මිය යති. ඒ නියාමයට අනුව රජවරුද මිය යති. රාජිනියෝද මිය යති. එළිසබත් රැජිනද මිය ගියාය. ලෝකයේ බොහෝ රටවලට එය තවත් එක් පුවතක් විය. ඉංග්‍රීසි යටත් විජිත බවට පත්ව තිබූ රටවලට එය විශේෂ පුවතක් විය. සිරි ලංකාවට එය ශෝකජනක පුවතක් වූයෙන් ජාතික ශෝක දිනයක් සමඟ නිවාඩුවක්ද ප්‍රකාශ කෙරුණි. ඒ බ්‍රිතාන්‍යයට අපේ "ඇතුළත්කම" වැඩිපුර දැක්වීමට විය හැකිය.
කෙනකු මිය ගිය පසු ගුණ මිස අගුණ කීම මනුෂ්‍යත්වයට ගැලපෙන දෙයක් නොවේ. එහෙත්, සමහරැ ඉංග්‍රීසි අධිරාජ්‍යවාදයේ දොස් කීමට රැජිනගේ මරණයද නිමිත්තක් කරගෙන තිබුණි. ඉංග්‍රීසීන්ට දිගින් දිගටම රජ පෙළපතක් තිබුණද ඔවුන්ට යටත්ව සිටි සිරි ලංකාව වැනි රටවල රජවරු වඳ වුණි. ඉන්දියාවට මහා රාජා කෙනකුවත් රැක ගන්නට බැරිවුණි.
ඉන්දීය නායක්කර් වංශිකයකු වුවත් ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ යනු සිංහලයේ අවසන් රජුය. අපේ අයගේම උදව්වෙන් ඔහු අල්ලා යළි ඉන්දියාවටම පලවා හැරියේ ඉංග්‍රීසීන් විසිනි. ඉන්පසු සිරි ලංකාවේ සිංහාසනය හිස් වූ අතර ඒ වේස් කෝට්, ටේල් කෝට් අඳින කළු සුද්දන් රැසක් බිහිවුණි.
අවුරුදු සියයකට වැඩි ගණනක් ඉංග්‍රීසිකාරයාට හිස නමාගෙන සිටි සිරි ලාංකිකයාටද, එංගලන්තයේ රජවරු හා රැජිනියෝ තමන්ගේම අය ලෙසින් දැනෙන්නට විය.
අදටත් අපේ ගම්වල පවා එළිසබෙත් නෝනලා, මාගරට් අක්කලා, වික්ටෝරියා නැන්දලා, මෙන්ම ගස් කපන විලියම්ලා, පොල් කඩන හැරීලා, රා මදින ජෝර්ජ්ලා මෙන්ම මේසන් වැඩ කරන එඩ්වඩ් බාස්ලා හා ඔවුන්ට අත් උදව්දෙන ඇන්ඩ_ලා, පිලිප්ලාගෙන්ද අඩුවක් නැත.
නිදහස ලැබූවත් තමන්ටම කියා රජෙකු නැතිකම සිරි ලාංකිකයාට දැනුණේ ලොකු අඩුවක් මදිකමක් ලෙසිනි. වරින්වර රැජිනත්, රැජිනිය මෙන්ම රජ පවුලේ අයත් මෙරටට කැන්ද වූ පාලකයෝ ඔවුන් දැක බලා ගැනීමටත් ගරු බුහුමන් කිරීමටත් රට වැස්සන්ට ඉඩ සැලැස්වූහ. රැජින මෙරට සැපත් අවස්ථාවල ඇය බලන්නට යාමට අලුත් සූට් මැස්ස වූ හා සාරි, ගවුම් මිලදී ගත්, බැතිමත් - යටත් වැසියන්ගෙන්ද අඩුවක් නොවීය.
රැජින එන කාලේ "සෙල්ෆි කෙළිය" නම් නොවීය. එය තිබුණා නම් මහ රැජිනට ආපසු යාමට සිදුවන්නේ හත් අවුරුද්දකට පසුවය. ඇය මෙරට ආ අවස්ථාවක සීගිරිය නරඹන්නට ගියාය. අගමැති ජෝන් කොතලාවලද ඇය සමඟ ගියේය. රැජිනට කුඩය අල්ලමින් ගිය කොතලාවල කිසියම් මොහොතක ඇය අතට එය දුන්නේය. එවිට ඔහු රජයේ ඡායාරූප ශිල්පියාට ඇසෙන්නට "ගනින් යකෝ, ගනින්" යැයි කීවේය. කොතලාවලට අවශ්‍ය වූයේ රැජින තමන්ට කුඩය අල්ලා ගෙන සිටිනු දැක්වෙන ඡායාරූපයක් ගැනීමටය.
රැජින ගත කළේ චිරාගත සම්ප්‍රදායන්ගෙන් කොටුවුණු ජීවිතයකි. මහජනයා හමුවට ආවේද ඉඳහිටය. රජ පවුල හා රටවැසියා අතර වූ දුරස්ථභාවය ලිහිල් වූයේ ඩයනා කුමරියගේ මරණයෙන් පසුවය. ඇය ලබා සිටි ජනප්‍රියත්වය රැජිනගේ ඔටුන්නට සොලවාලීය. රාජකීය සම්ප්‍රදායයන් අතර සිරවී සිටියද එළිසබත් රැජින උපහාස ප්‍රිය කාන්තාවකි. ඇගේ ක්ෂණික මුඛරි කියුම් ඇසූවන් සිනාගන්වන සුළු විය. ප්‍රකට පුද්ගලයින් අනුකරණය කිරීමටද ඇය තුළ දක්ෂතාවක් තිබුණි. සිරි ලංකාවෙන් බකිංහැම් ගිය නායකයන්ද ඇගේ අනුකරණයට ලක් විණිදැයි දැනගන්නට නැතත්, එය මග හැරෙන්නටද ඉඩක් නැත.
අමෙරිකාවේ ධවල මන්දිරයේ පැවති සංවත්සර උළෙලක් සඳහා රැජිනද සහභාගීව සිටියාය. ජනාධිපති බුෂ්ට තම කතාවේදී අමෙරිකානු ද්වි - ශත සංවත්සර උලෙල (1776-1976) සඳහාද 1976 දී රැජින අමෙරිකාවට පැමිණි වග කීමට අවශ්‍ය විය. එහෙත් ඔහුට වර්ෂය පැටලී කියැවුණේ රැජින 1776දීත් පැමිණි බවකි.
බුෂ්ට සරදමක් කිරීමට සිතූ රැජින තම කතාව ඇරඹුවේ මෙසේය.
"මම කල්පනා කෙරැවේ මගේ කතාවත් මම 1776දීත් අමෙරිකාවට ඇවිත් තියෙනවා කියල පටන් ගත්තොත් හොඳයි නේද කියලා." සභාවත් සමඟ බුෂ් ද හඬනගා සිනාසුණේය.
එංගලන්තයේ මල් ප්‍රදර්ශනයකදී එහි සිටි උද්‍යාන පාලකවරයෙක් ලිලී මල් පාත්තියක් පෙන්වමින් මෙසේ කියා සිටියේය. "සමහරු දිවි නසා ගැනීමටත් මේ මල් යොදා ගන්නවා."
"ආ එහෙමද! පහුගිය දවස්වල මටත් ලිලී මල් කළඹ දෙකක්ම තෑගි ලැබුණා. එහෙනං ඒකයි තේරැම." රැජින මිහිරි සිනාවක් පෑවාය.
එක් අවස්ථාවක රැජින තමන් නතරව සිටි මාලිගයෙන් පිටත වන පෙතක උදෑසන සක්මනේ යෙදෙමින් සිටියාය. ඇය වැසි කබායක් හැඳ සිටියෙන් මුහුණද අඩක් ආවරණය වී තිබුණි. ඈ පසුපසින් ආරක්ෂකයෙක්ද ගමන් කළේය.
මාලිගය නැරැඹීමට යමින් සිටි ඇමෙරිකානු සංචාරක පිරිසක් මෙම "කාන්තාව" දැක මෙසේ ඇසුවාය.
"ඔබේ පදිංචිය මේ කිට්ටුවද?"
"ඔව්... මේ කිට්ටුව තමයි මගේ ගෙදර."
"එහෙමනං ඔබ නිතරම රැජිනව දකිනවා ඇති?"
"මම නෙවෙයි, මෙන්න මෙයා නං නිතරම එයාව දකිනවා." ඇය තම ආරක්ෂකයා පෙන්වූවාය.
සාප්පු සවාරියක යෙදුණු අවස්ථාවක ඈ දෙස කුහුලින් බලා සිටි වෙළෙඳ සේවකයෙක් මෙසේ කීය.
"ඔබ හරියට මහ රැජින වගේමයි."
"ඒක එහෙම සහතික වෙන එක කොච්චර සතුටක්ද?" ඇය සෙමින් මිමිණුවාය.
රැජිනගේ මරණය නිවේදනය කෙරෙන බ්‍රිතාන්‍ය රහස් කේතය වන්නේ "The London Bridge is down" යන වැකියයි. (ලන්ඩන් පාලම බිඳ වැටී ඇත) රැජිනට ගරු කිරීමක් වශයෙන් අපටද අපේ "රජකු" මිය ගිය විට මෙසේ නිවේදනය කළ හැකිය. "The Kalani Bridge is down"
I කපිල කුමාර කාලිංග