ඡන්ද නීති විහිළුවක් නොවේ
ජනාධිපතිවරණයට නාමයෝජනා ඉදිරිපත් කිරීමත් සමඟ ඡන්ද කටයුතු සක්‍රීය වෙමින් පවතී. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ මංගල රැලිය අනුරාධපුරයේදීත් සජිත් ප්‍රේමදාස මහතාගේ මංගල රැලිය කොළඹ ගාලු මුවදොරදීත් පැවැති අතර අනුර කුමාර දිසානායක මහතා අනුරාධපුර තඹුත්තේගමින් තම ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරය ඇරුඹුවේය. මේ සියලු රැලිවලට මහජනතාව විශාල වශයෙන් සහභාගි වී සිටීම රටේ පාලනය කෙරෙහි ජනතාව දක්වන උනන්දුව පෙන්නුම් කරයි. එය සතුටකි. ඒ සමඟ සියලු නීති රීති අතරේ සිටිමින් ඡන්ද කටයුතු කළ යුතු බවත් නීති කැඩීමෙන් වැළකිය යුතු බවත් සිහියේ තබාගැනීම ද අවශ්‍යය.
නාමයෝජනා දීම අවසන් වීමෙන් පසුව මැතිවරණ ක්‍රියාදාමයේ ඊළඟ පියවර වන ප්‍රචාරක කටයුතු ඇරුඹීම මැතිවරණ නීති කඩකිරීමේ දොරටු විවර කරන බව යථාර්ථයයි. මහජන රුලි පමණක් නොව ගෙයින් ගෙට යමින් පත්‍රිකා බෙදීම්, බැනර්, පෝස්ටර් ගැසීම් ද මේ සමඟ ඇරුඹෙයි. තමන් ආධාර කරන නායකයා රටේ ජනාධිපතිවරයා වනු දැකීම සියලු දෙනාගේ ප්‍රාර්ථනය බව සැබෑවකි. එහෙත් ඒ අරමුණු සාර්ථක කර ගැනීමට නීති විරෝධී ක්‍රමවේද භාවිත කිරීමෙන් වැළකී කටයුතු කිරීම කාගේත් වගකීමය. නීති කැඩීම මැතිවරණ දූෂණවලට පමණක් නොව ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා සිදුවීමටද ප්‍රධාන හේතුව වෙයි. ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා වලින් අපේක්ෂකයන්ට සිදුවන හානියක් නැත. එයින් හානි සිදුවන්නේ ආධාරකරැවන්ගේ ජීවිත සහ දේපළ වලටය. පාඩුව ආරවුල්වලට පැටලෙන ආධාරකරැවන්ටම පමණි.
මැතිවරණ දිනය කිට්ටුවන විට තරගකාරීත්වයේ උණුසුම ද ඉහළ යන බව නොරහසකි. මේ උණුසුමේ සිදුවන තවත් දෙයක් වන්නේ ඉටුකළ නොහැකි එක් එක් අපේක්ෂකයන් විසින් කප්පරක් පොරොන්දු ලබාදීමය. ලබාදෙන පොරොන්දුවලින් අඩක් හෝ ඉටුකිරීමට මෙතෙක් බලයේ සිටි නායකයන්ට හැකි වී තිබිණි නම් අද අප ජීවත් විය යුත්තේ මේ වටපිටාවේ නොවේ. සුපිරි යාන වාහන, මන්දිර, සරසවියෙන් හෝ උසස් අධ්‍යාපනයෙන් බැහැරවන විටම රස්සා, නිවාස මේ බොහෝ දේවල් අපට ලැබී තිබිය යුතුය. එහෙත් එසේ වී නැත. රටේ ජනතාව වෙනුවට මේ ඉහතින් දැක්වුණු බොහොමයක් සැප පහසුකම් අපට පොරොන්දු ලබාදුන් නායක කාරකාදීන් විසින් ගේමක් නැතුවම භුක්ති විඳිමින් සිටිනු පෙනේ. මීළඟට බලයට පත්විය යුතු යැයි තමන් සිතන අපේක්ෂකයා වෙනුවෙන් කළ යුත්තේ නීති කඩා දමා හතරවටේ සිටින සෙසු විරුද්ධ පිරිස සමඟ ගෝරිවලට පැටලී අත පය කඩාගැනීම නොව එම තැනැත්තා දිනවීමට කටයුතු කිරීම බව එයින්ම පැහැදිලි වෙයි.
මැතිවරණ ක්‍රියාදාමය තුළ අපේක්ෂකයන්, ආධාරකරුවන් සහ මාධ්‍ය හැසිරවීම සම්බන්ධයෙන් මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපතිවරයා වරින් වර දැනුවත් කිරීම් සිදු කරයි. ඒ සියලු අවස්ථාවලදී ඔහු අවධාරණය කරන්නේ මැතිවරණ පනතේ නීතිවලට අනුගත වී කටයුතු කිරීම අවශ්‍ය බවය. සියලු අපේක්ෂකයන්ගෙන් ඔහු තදින්ම ඉල්ලා සිටින්නේ මැතිවරණ නීති අනුගමනය කරන ලෙසත්, බැනර්, පෝස්ටර්, කටවුට් හෝ එවැනි ප්‍රචාරක පුවරැ තම කාර්යාලවල හැර සෙසු ස්ථානවල ප්‍රදර්ශනය කිරීමෙන් වළකින ලෙසත්ය. රජයේ නිලධාරීන්ද දේශපාලන කටයුතුවලින් වැළකී සිටිමින් රාජකාරි කිරීම අවශ්‍ය බවද ඔහු සඳහන් කරයි. මැතිවරණය නිදහස් සහ සාධාරණ ලෙස පවත්වා ගැනීමට පමණක් නොව අපේක්ෂකයන්ගේ ආධාරකරුවන් අතරින් පැන නගින ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා ද ඒ හරහා අවම කරගත හැකිය. අදාළ නොවන ස්ථානයක පෝස්ටරයක් හෝ බැනරයක් හෝ ගැසීම පවා ඇතැම්විට ලොකු කලබලයකට මුල්වන අවස්ථා අතීතයේ ඕනෑ තරම් දැකගන්නට හැකි විය. ඒවායින් වැළකී සිටීම හැම අතින්ම යහපත්ය.
මැතිවරණ කටයුතු යහපත් අන්දමින් කරගෙන යාමට රට තුළ සාමකාමී වාතාවරණයක් පැවැත්වීමද අවශ්‍යය. නීති කැඩීමක් නොවූවද රට තුළ වැඩවර්ජන ඇති කිරීමද මේ සාමකාමී වාතාවරණය බිඳ දමයි. ඒ සමඟ උද්ඝෝෂණ පැවැත්වෙන විට රටේ තත්ත්වය තවත් උණුසුම් වෙයි. මේ සියල්ල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක ගතිලක්ෂණ වුවත් ඡන්දයක් ආසන්නයේ රටක අවශ්‍යම කාර්යාල ක්‍රියා විරහිත වීම ඡන්ද ක්‍රියාවලියට තදින්ම බලපායි. ඒ අතින් දින 12ක් තිස්සේ පැවැති දුම්රිය වැඩවර්ජනය අවසන් වීම විශාල සහනයකි. එය අවසන් කර ගැනීමට සහාය වන්නැයි මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපතිවරයාද අදාළ පාර්ශ්ව වලින් ඉල්ලා තිබූ බවද මෙහිදී සඳහන් කළ යුතුය.
දුම්රියේ පමණක් නොව වෙනත් මහජන සේවය සලසන්නා වූ අධ්‍යයන සහ අනධ්‍යයන සරසවි නිලධාරීන්, වෛද්‍යවරැන්, හෙදියන්, පාසල් විදුහල්පතිවරැන් සහ ගුරුවරුන්, පරිපාලන, විධායක නිලධාරින් වුවද තමන් මුහුණදෙන වෘත්තීය ගැටලුවලට විසඳුම් ලබාගැනීමට උනන්දු වීම සාධාරණය. එහෙත් ඒ සඳහා රටේ මහජනතාවගේ බෙල්ලෙන් අල්ලාගැනීම නම් පිළිගත නොහැකිය. රටේ වඩාත්ම දුක් විඳින්නේ සාමාන්‍ය මහජනතා බැවිනි. මේ එළඹී ඇති මැතිවරණ සමය බාධක වලින් තොරව පවත්වාගෙන යාමට මේ සියලු සේවා ස්ථානවල සාමය පැවතීම අවශ්‍ය බව තේරුම් ගැනීම සියලු දෙනාගේ වගකීමකි. නැතිනම් ඔවුන් ද මැතිවරණ නීති කැඩීමේ වරදට හසුවිය හැකිය.
ජනාධිපතිවරණය කල් දමන්නැයි ඉල්ලා ඉදිරිපත් කළ පෙත්සමක් පසුගියදා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය මගින් ඉවත දමනු ලැබීය. එහිදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ප්‍රකාශ කර තිබුණේ රටේ නීතිය විහිළුවකට බාර නොගත යුතු බවය. පූර්ව මැතිවරණ සමය ගෙවමින් සිටින ජනාධිපති අපේක්ෂකයන් ඇතුළු ඔවුන්ගේ සියලු ආධාරකරැවන්ද රාජ්‍ය සේවකයන්ද මේ ප්‍රකාශයේ බරපතළකම වටහාගනු ඇතැයි අපි සිතමු.